Havacılıkta "DISPEC" (DISPATCH) Kimdir?

Uçuş Harekât Uzmanları (Dispeçerler), uçuşun planlanmasında, planlanan uçuşun kontrol altında olması ve tüm havacılık kuralları gözetilerek güvenli
bir uçuşun sağlanmasında Kaptanla birlikte eşit sorumluluğa sahiptir. 

Sorumlulukları arasında uçuş öncesi planlama, uçuş süresince uçuşu takip etmek, hava durumunu değerlendirmek ve her uçuşun varış meydanına güvenli ve zamanında varması için tüm bilgi ve tecrübelerini kullanarak, uçuşun en güvenli ve en verimli şekilde yapılabilmesi için uçağın performansına göre en doğru rotayı ve havaalanını belirlemek gibi işler vardır.

Pilotlar, her uçuştan belirli bir süre önce dispeç ofise giderler. Burada dispeçin daha önceden hazırladığı uçuş planını, meteoroloji raporlarını, uçakla ilgili gerekli bilgilendirme dokümanlarını, ilgili meydanlara ait NOTAM’ları gerekiyorsa şirket prosedürleri ve havayolu ve meydan haritalarını dispeçle birlikte incelerler. Bu inceleme sonucunda dispeç ve pilotlar uçuşun emniyetle yapılıp yapılamayacağına karar verirler. Bu aşamada ekstra yakıt gerekip gerekmediği, gerekirse yedek meydanların değiştirilmesi, yük ve yolcu durumu vb konularda değişiklik yapılabilir.

Dispeçler operasyonu etkiliyebilecek devamlı değişen farklı uçak tipleri veya aynı uçağın değişik ağırlıklardaki performansını, değişen hava durumlarına karşı dikkatli olmalıdır. Dispeçerlere yerdeki Kaptanlar demek haksızlık olmaz. Bir uçuşun gerçekleşebilmesi için uçuş öncesinde “Dispeç Onay Kâğıdı”nı Kaptan ve Dispeçin imzalaması gerekmektedir. Havacılık; bilgi, kurallar ve teknoloji olarak hem çok hızlı değişen hem de gelişen bir sektör olduğundan dispeçerler de bu değişmeleri ve gelişmeleri aynen kaptanlar gibi zamanında takip ederler. Uçuş operasyonunun başlaması ile dispeçin görevi bitmez. Dispeç operasyonun devamında değişen durumlara göre gerekli bilgilendirme ve ikazları ilgili haberleşme kanalları vasıtasıyla pilotlara iletir.

DİSPEÇ OLABİLMEK İÇİN EN AZ DÖRT YILLIK ÜNİVERSİTE MEZUNU OLUP, EN AZ BİR YABANCI DİL BİLMEK ZORUNLULUĞU VARDIR. AYRICA ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SİVİL HAVACILIK YÜKSEK OKULUNDA DİSPEÇ EĞİTİMİ VEREN BÖLÜMDE MEVCUTTUR.